GENEL
BİLGİLER
AMASYA Yüzölçümü: 5.520 Km²
AMASYA Nüfus: 357.191 (1990)
AMASYA İl
Trafik No: 05
Orta
Karadeniz'de, Yeşilırmak vadisi Harşena Dağı eteklerine kurulan Amasya, 7 bin
yılın üzerindeki eski tarihi boyunca krallık başkentliği yapmış, bilim adamları,
sanatkarlar, şairler yetiştirmiş, şehzadelerin eğitim gördüğü bir belde
olmuştur.
Kurtuluş
savaşının başlangıç temelleri de Amasya'da atılmıştır. Amasya, tarihi ve
kültürel zenginlikleri yanı sıra, özellikle Yeşilırmak kıyısına yapılmış
Yalıboyu evleri ile dikkat çekmektedir.
Dünyanın en
güzel Misket elması, kirazı, şeftalisi ve bamyasının üretildiği, tarih ve
doğanın birlikte bulunduğu ilginç bir antik kent görmek istiyorsanız sıcak kanlı
ve misafirperver Amasya sizi bekliyor.
AMASYA İLÇELER:
Amasya
(merkez), Göynücek, Gümüşhacıköy, Hamamözü, Merzifon, Suluova,
Taşova'dır.
AMASYA Göynücek ile ilgili bilgiler: Çekerek Irmağı Vadisi'nde kurulan
ilçeye 8 km. uzaklıktaki Çekerek vadisine bakan kayalık üzerinde kurulmuş
Gökçeli kalesi ilçenin önemli tarihi eseridir. Roma Döneminde garnizon olarak
kullanılan Kalede 98 basamaklı merdiven ile gizli bir yol bulunmaktadır. İlçe
merkezine 6 km. uzaklıkta bulunan Çamurlu köyü İlice mevkiinde çıkan kaynak
suyunun böbrek taşlarına karşı tedavi edici özelliği olduğu söylenmektedir.
AMASYA Gümüşhacıköy ile ilgili bilgiler: İlçe merkezindeki Bedesten, Büyük
hamam, Koyun pınarı ve Kabak çeşmesi; Gümüş beldesinde yer alan Haliliye
Medresesi, Yörgüç Paşa Cami, Darphane Cami, Maden Cami (Eski Kilise) ilçenin
Selçuklu ve Osmanlı dönemi mimari eserleridir. Şarlayuk beldesi ise yeşilin her
tonunun bulunduğu, altyapısı olan bir mesire yeridir.
AMASYA Hamamözü ile ilgili bilgiler: İnegöl dağlarının doğu ve kuzey
eteklerinde kurulmuştur. İlçe merkezinde bulunan Arkut Bey kaplıcası yörenin
önemli dinlenme ve piknik yeridir. İlçe merkezine 1km. uzaklıkta olan
Kahramanlar İçmesi bağırsak parazitlerine iyi geldiği bilinmektedir.
AMASYA Merzifon ile ilgili bilgiler: İl merkezine 49 km. uzaklıktadır.
7. yüzyıl sonlarında Merzifonlu Kara Mustafa Paşanın Sadrazam olmasıyla Merzifon
kök lü imar değişikliğine uğramıştır.
Amasya;
komşu illerden Samsun, Çorum ve Tokat'a Devlet Karayolu ile bağlıdır. Aynı
zamanda Avrupa -İran Uluslararası (E-5) Karayolu üzerindedir.
İle en
yakın deniz ve havayolu limanları 130 km. uzaklıkta olan Samsun İlinde
bulunmaktadır.
Karayolu
Otogarın şehir merkezine uzaklığı 1,5 kilometredir. Ulaşım şehir içi minibüs ve
firma servisleri ile yapılmaktadır.
Otogar Tel
: (+90-358) 218 80 12
Demiryolu Amasya, Sivas-Samsun demiryolu
üzerinde Sivas'a 261 km. Samsun'a ise 134 km. uzaklıktadır. İl hudutları
içerisinde iki gar (Amasya-Hacıbayram) ve 6 istasyon (Kızılca, Kayabaşı,
Eryatağı, Bovazköy, Suluova, Hacıbayram) bulunmaktadır.
İstasyon
Tel : (+90-358) 218 12 39
AMASYA Konaklar ile ilgili bilgiler
AMASYA Hazeranlar Konağı ile ilgili bilgiler : Yalı boyu evleri dizisindeki en
güzel konak olan Hazeranlar Konağı Osmanlı döneminin en zarif sivil mimari
örneklerinden birisidir. Konak Defterdar Hasan Talat Efendi tarafından kız
kardeşi Hazeran Hanım adına 1872 yılında yaptırılmıştır. Diğer kapı Hatuniye
Cami avlusu ile bağlantılıdır. Çift kanatlı selamlık kapısından alçak tavanlı
bir mekana girilir. Dört köşede birer oda ve odaların arasında orta sofanın
uzantıları eyvanlar yer alır. Batı eyvanlarını giriş kata bağlayan sade
korkuluklu ahşap merdivenler işgal eder. Katlarda oturma ve yatak odaları, avlu,
kahve odası, ocaklı oda, ebeveyn ve selamlık odaları ile hela sofa etrafında yer
almaktadır.
AMASYA Kaleler,
Kaya Mezarları ile ilgili bilgiler
Amasya
Kalesi ile ilgili bilgiler: Şehrin ve
Yeşilırmağın kuzeyinde bulunan Harşane Dağı adlı dik kayalıklar üzerindedir.
Kalenin Belkıs, Saray, Maydonos ve Meydan adlarına dört kapısı, kale içinde
Cilanbolu adlı su kuyusu, sarnıç, zindan bulunmaktadır.
Kaleden 70
m. aşağıda Yeşilırmağa ve kral mezarlarına kadar uzanan M.Ö. III. yüzyıla ait
merdivenli yer altı yolu, burç ve cami kalıntıları vardır.
AMASYA Kral
Kaya Mezarları ile ilgili bilgiler:
Amasya Kalesi eteklerinde düz bir duvar misali dikine uzanan kalker kayalara
oyularak yapılmış olan 5 adet mezar, yapıları ve mevkileri itibariyle ilk
bakışta dikkati çekmektedir.
Çevreleri
oyularak ana blok kayadan tamamen ayrılmışlar ve kaya bloklarına merdivenlerle
bağlanmışlardır.
Vadi
içerisinde irili ufaklı toplam 18 adet kaya mezarı bulunmaktadır. Amasya'da
doğan ünlü coğrafyacı Strabon'un (M.Ö. 63-M.S. 5) verdiği bilgiye göre kaya
mezarları Pontus krallarına aittir.
AMASYA Aynalı
Mağara (Kaya Mezarı) ile ilgili bilgiler: Çevre yolunun Samsun güzergahından
sağa ayrılan Ziyaret beldesi yolu üzerinde, şehir merkezine yaklaşık üç
kilometre uzaklıktadır. Kral Kaya Mezarlarının en iyi işlenmiş ve tamamlanmış
olanıdır.
Tonoz
kısmında 6'sı sağda, 6'sı solda olmak üzere 12 havari tasviri ile kuzey ve güney
duvarlarında bir takım kadınlı erkekli figürler, doğu cephesinde ise İsa, Meryem
ve Yoannes'ten oluşan bir kompozisyon bulunmaktadır.
Ferhat
Su Kanalı: Kentin
su ihtiyacını karşılamak için Helenistik dönemde yapılmış olan su kanalı
yaklaşık 75 cm. genişliğinde 18 km. uzunluğundadır. Terazi sistemine göre
kanallar oyularak, tünel açılarak bazı yerlerinde duvarlar örülerek inşa
edilmiştir.
AMASYA Medreseler ile ilgili bilgiler
AMASYA Bimarhane
(Darüşşifa) ile ilgili bilgiler:
İlhanlı döneminden günümüze ulaşan tek eserdir. İlhanlı Hükümdarı Sultan Mehmet
Olcaytu ve hanımı Ilduz Hatun adına 1308 yılında yaptırılmıştır. Yapının
özellikle ön cephesi sanat bakımından değerlidir. Sadece Amasya Bimarhanesine
mahsus bir özellik olan kapı kilit taşında diz çökmüş vaziyette insan kabartması
mevcuttur.
AMASYA Sultan
II. Bayezid Külliyesi:Sultan II. Bayezid adına 1485-86
yılında yaptırılan külliye; cami, medrese, imaret türbe ve şadırvandan
oluşmaktadır. Her iki minare hizasında bulunan yaşlı çınar ağaçlarının külliye
ile yaşıt olduğu tahmin edilmektedir.
AMASYA Haliliye
Medresesi ile ilgili bilgiler: Gümüşhacıköy İlçesi Gümüş Beldesi
merkezinde bulunan eser, Çelebi Sultan Mehmed'in Beylerbeyi Halil Paşa
tarafından 1413 de yaptırılmıştır. Kare planlı kapalı avlulu bir medresedir.
AMASYA Kapı Ağa
Medresesi ile ilgili bilgiler:Sultan
II. Bayezid'in Kapı Ağası Hüseyin Ağa tarafından 1488 yılında yaptırılmıştır. Ön
Asya ve Selçuklu mezar anıtlarında görülen sekizgen plan şeması fonksiyon
itibariyle ilk defa bu medresede tatbik edilmiştir.
AMASYA Diğer
Medreseler;
-
Gökmedrese 1267)
- Çelebi
Mehmed Medresesi (1415) Merzifon
- Büyük Ağa
Medresesi (1488)
- Küçük Ağa
Medresesi (1463- 1464)
- Hakala
Yolpınar Köyü Kasım Bey Medresesi (1463- 1464)
AMASYA Camiler ile ilgili bilgiler
Burmalı
Minare Cami, Gökmedrese Cami görülmeye değerdir.Amasya'nın diğer önemli camileri
Gümüşlü Cami, Bayezid Paşa Cami, Yörgüç Paşa Cami, Sofular Abdullah Paşa
Cami,Şirvanlı (Azeriler) Cami, Abide Hatun Cami ve Halifet Gazi Kümbetidir.
Amasya
Camileri
AMASYA Gök
Medrese Cami (Merkez) ile ilgili bilgiler
Selçuklu
valilerinden Torumtay'ın (1267) Amasya'da yaptırdığı kabul edilen Gökmedrese
Cami, belirli şekilde derinliğine uzanan, kubbe ve tonozlarla örtülü, üç nefli
bir yapıdır. Kesme taş mimarisi, olgun nispetleri ve sade süslemeleriyle
ağırbaşlı ciddi bir üsluptadır. Caminin çok uzun olan giriş bölümü medrese
olarak kullanılmıştır.
AMASYA Burmalı
Minare Cami (Merkez) ile ilgili bilgiler
Selçuklu
Sultanı II. Gıyaseddin Keyhüsrev zamanında Vezir Ferruh ve kardeşi Haznedar
Yusuf tarafından 1237-1247 yıllarında yaptırılmıştır. Girişin sol tarafındaki
cepheye bitişik sekizgen biçimli klasik Selçuklu kümbeti ve sonradan eklenmiş
burmalı minaresi caminin belirgin özelliklerindendir.
AMASYA Sultan
II. Bayezıt Külliyesi (Merkez) ile ilgili bilgiler
Sultan II.
Bayezıt adına 1485-86 yılında yaptırılan külliye; cami, medrese, imaret türbe ve
şadırvandan oluşmaktadır.
XV.
yüzyılın son çeyreğinde yapılan, yan mekanlı (L planlı) cami mimarisinin
gelişmiş son örneğidir. Caminin iki minaresi vardır. Batıda medrese, doğuda
imaret ve konukevi vardır. Her iki minare hizasında bulunan yaşlı çınar
ağaçlarının külliye ile yaşıt olduğu tahmin edilmektedir.
AMASYA Diğer
Camiler;
- Fethiye
Camii (Bizans- Danişmend 11. Yy.)
- Gümüşlü
Camii (1326)
- Saraçhane
Camii (1372)
- Çilehane
Camii (1413)
-
Medreseönü Camii (1427) Merzifon (II. Murad Camii)
- Yörgüç
Camii (1428)
- Yörgüç
Rüstem Paşa Camii (1429) Gümüş
- Hızırpaşa
Camii (1466)
- Kilari
Süleyman Ağa Camii (1489)
- II.
Bayezid Külliyesi (1486)
- Mehmet
Paşa Camii (1486)
- Şamlar
Ayas Ağa Camii (1495)
- Sofular
Abdullah Paşa Camii (1502)
- Hatuniye
Camii (1510)
- Pir
Mehmet Çelebi Camii (15. Yy.)
- Temenna
Mescidi (1567)
- Sofular
Camii (15- 16. Yy.) Merzifon
- Bozacı
Camii (16- 17. Yy.) Merzifon
-
Merzifonlu Kara Mustafa Paşa C. (1666)
- Darphane
Camii (18. Yy.) Gümüş
- Maden
Camii (1800) Gümüş
- Azeriler
Camii (1876- 1895)
Ahşap Camiler
- Abide
Hatun Camii (1680)
- Eyüp
Çelebi Camii (1725) Merzifon
- Hacı
Hasan Camii (1714) Merzifon
- Çay
Camii(1774)
- Eski
Kışlacık Köyü Camii (1865)
- Aşağı
Baraklı Camii (1870)
- Kaleköy
Camii (1870)
- Yukarı
Baraklı Camii (1875)
- Ziyaret
Camii (19. Yy.)
- Şıhlar
Köyü Camii (1924)
- Eliktekke
Köyü Camii (1928)
- Müftü
Camii (20. Yy.) Gümüşhacıköy
- Kızılca
İstasyon Camii (1956)
AMASYA Han,
Hamam ve Çarşılar ile ilgili bilgiler
Ezine
Han ile ilgili bilgiler : Amasya -
Tokat Karayolunun 35. km.sinde bulunan Ezinepazar beldesi içerisinde yolun sol
yanındadır. Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubad'ın hanımı Mahperi Hatun
tarafından yaptırılmıştır.
Taşhan ile ilgili bilgiler: Merzifon ilçesinde, 17. yüzyıl
mimarı üslubunda dikdörtgen planla yapılmıştır.
Bedesten ile ilgili bilgiler: Merzifon
ilçesinde, dikdörtgen planlı, kubbeli dış cephelerde dükkanlarla çevrilidir.
Eski
Hamam: Merzifon
ilçesindedir. Kitabesine göre 1678 yılında yaptırılmıştır.
AMASYA Diğer
Hamamlar;
- Karsavul
Hamamı (Roma)
- Yıldız
Hamamı (13. Yy.)
- Arkut Bey
Hamamı (13. Yy.)
- Çifte
Hamam- Merzifon (1388)
- Hızırpaşa
Hamamı (15. Yy.)
- Mustafa
Bey Hamamı (1436)
- Kumacık
Hamamı (15. Yy.)
- Çukur
Hamamı (15. Yy.)
- Sinan
Paşa Hamamı- Uluköy (15. Yy.)
- Kızlar
Sarayı Hamamı (15. Yy.)
-
Gediksaray Hamamı (15. Yy.)
- Ziyaret
Hamamı (15. Yy.)
- Çayüstü
Köyü Hamamı- Suluova (15. Yy.)
- Maarif
Hamamı- Merzifon (16. Yy.)
- Maarif
Hamamı- G. Hacıköy (16. Yy.)
- Paşa
Hamamı- Merzifon (1677)
- Tuz
Pazarı Hamamı- Merzifon (1677)
- Ekin
Pazarı Hamamı- G. Hacıköy (1658)
- Eski
Hamam- Gümüş (19. Yy.)
AMASYA Kaplıcalar ile ilgili bilgiler
Terziköy
Kaplıcası ilin önemli kaplıcasıdır. Gözlek Kaplıcası, Hamamözü (Arkut Bey)
Kaplıcası ve Ilısu Kaplıcası diğer kaplıcalarıdır.
AMASYA Terziköy
Kaplıcası ile ilgili bilgiler
Yeri :
Amasya'nın güneyinde belediye ve mücavir saha dışındadır.
Ulaşım :
Amasya il merkezine 30 km. uzaklıktadır
Suyun Isısı
: 37oC
PH Değeri :
6,6
Özellikleri
: Bikarbonatlı, Kalsiyumlu, kısmen Karbondioksitli bir bileşime sahiptir.
Yararlanma
Şekilleri : İçme ve banyo kürleri
Tedavi
Ettiği Hastalıklar : Romatizma, mide ve bağırsak, böbrek ve idrar yolları,
beslenme bozukluğu gibi hastalıklarda olumlu etki yapar.
Konaklama
:90 yataklı bir motel tesisi mevcuttur.
AMASYA Mesire
Yerleri TAnıtımı ile ilgili bilgiler
Yedi
Kuğular Kuş Cenneti (Yedikır Barajı) ile ilgili bilgilerAmasya -Suluova karayoluna 7 km.
uzaklıkta bulunur. Baraj gölü çevresinde yer alan doğal güzelliği, yürüyüş
parkuru, DSİ sosyal tesisleri ve balık üretim tesisleri ile amatör balık
avcılığı nedeniyle bölgenin çekici piknik alanı durumundadır. Göl; kuğu,
yabankazı, yaban ördeği, angut, karabatak ve balıkçıl vb. 34'den fazla kuş
türünün barındığı bir kuş cenneti haline gelmiştir.
AMASYA Borabay
Gölü ile ilgili bilgilerAmasya- Taşova
karayolunun 44. km.sinden sola ayrıldıktan sonra Taşova-Samsun karayolunu 14.
km.den tekrar sola ayrılarak ulaşılan, doğa harikası Borabay Gölü ve çevresi
turizm merkezi ilan edilmiştir.
Ormanlık
alan içerisinde her biri 3 yataklı 9 adet bungalov tipi evler, gazinosu kamp
imkanı, piknik alanları, doğa yürüyüşü ve dinlenme imkanları nedeniyle yerli ve
yabancı ziyaretçilerin uğrak merkezi durumundadır.
AMASYA Baraklı
Şelalesi ile ilgili bilgilerTaşova
ilçesinde,Taşova İlçesine 30 km. uzaklıkta olan Özbaraklı beldesi sınırları
içerisindedir.
Kuş
Gözlem Alanı ile ilgili bilgiler
Yedikır
Barajı
Müzeler
ve Örenleri
Müzeler
Amasya
Müzesi
Adres:
Atatürk Cad. Amasya
Tel: (358)
218 69 57
Hazeranlar
Konağı Etnografya Müzesi
AMASYA Alpaslan
Müzesi
AMASYA Örenyerleri
AMASYA Kral Kaya
Mezarları
Amasya,
doğuda Tokat, güneyde Yozgat, batıda Çorum, kuzeyde Samsun İlleri ile
çevrilidir. Yeşilırmağın Orta Karadeniz Dağları (Canik) arasında oluşturduğu
vadi üzerinde kurulmuştur.
Akdağ,
Tavşan Dağı, İnegöl Dağı, Kocacık Tepesi, Kırklar Dağı, Ferhat Dağı önemli
dağlarıdır. Sulama amaçlı gölet ve barajlar ile sulanan verimli ovalara
sahiptir. Borabay Gölü en önemli gölüdür. Yeşilırmak ve göletlerde yayın, sazan,
turna, levrek, pullu gibi balık türleri bulunmaktadır.
İlde
Karadeniz iklimi - kara iklimi arasında bir geçiş iklimi hüküm sürer. Yazları
kara iklimi kadar kurak, Karadeniz iklimi kadar yağışlı değildir. Kışları ise
Karadeniz iklimi kadar ılıman, kara iklimi kadar sert değildir.
İlk
yerleşimin MÖ. 5500 yıllarına kadar uzandığı belirlenen Amasya; Antik Çağdan
günümüze kadar geçen zaman içerisinde Hitit, Frig, Kimmer, Lidya, Pers, Roma,
Bizans, Danişmend, Selçuklu, İlhanlı ve Osmanlı medeniyetlerine ev sahipliği
yapmıştır. 1386 yılında Osmanlı topraklarına katılan Amasya, Osmanlı padişah ve
şehzadelerinin gösterdikleri özel ilgi nedenleriyle "şehzadeler şehri" olarak da
ün yapmıştır. Amasya, Kurtuluş Savaşı sırasında ön plana çıkmıştır. 19 Mayıs
1919'da Samsun'da başlayan Milli Mücadelenin ilk adımı 12 Haziran 1919'da
Mustafa Kemal'in Amasya'ya gelmesiyle devam etmiştir. Kurtuluş Mücadelesinin
planları hazırlanmış, Erzurum ve Sivas Kongrelerinin toplanmasına burada karar
verilmiş, 22 Haziran 1919'da yayınlanan Amasya Tamimi ile "Milletin İstiklalini
yine milletin azim ve kararının kurtaracağı" Amasya'da ilan
edilmiştir.
Amasya
tarihi, köklü bir kültür düzeyi yanında ekolojik yapısı itibariyle zengin bir
bitki örtüsüne, dolayısıyla da zengin mutfak kültürüne sahiptir. Yöreye özgün
yemekler arasında, çatal çorba, cırıkda-cızlak (akıtma), helle çorbası, ekmekaşı
(papara), kesme ibik çorbası, toyga çorbası, cilbir, bakla dolması, hengel
(kıymasız mantı), pancar (pastırmalı), kabak kabuklu pilav, sirkeli ciğer, yuka
tatlısı (yufka patlıcanlı pilav tatlısı), gömlek kadayıfı, halbur tatlısı,
zerdali gallesi, vişneli ekmek (Amasya çöreği), sini su böreği (Amasya usulü) ve
Yakasal böreği sayılabilir.
Amasya'dan yemek
tarifleri:
Mumbar -
İşkembe tarifi nasıl yapılır
Malzemeler:
2 su
bardağı bulgur
1 demet
maydanoz
1 yemek
kaşığı salça
1 tatlı
kaşığı karabiber
1 takım
koyun işkembesi (mumbarı ile birlikte)
1 tatlı
kaşığı tuz
Hazırlanışı: İşkembe kazınır, mumbarın içi
temizlenir. İç kısmı dışa çevrilerek bulgurla birlikte hazırlanan harç mumbarın
içine doldurulur, bakır kazanda işkembe ile birlikte 2 saat kadar pişirilir.
Hasuda
(tatlı)
Malzemeler
:
1 Bardak
nişasta
5 Bardak
su
1 Bardak
toz şeker
3 Kaşık
tereyağı
1/2 Bardak
ceviz içi
Hazırlanışı: 4 bardak su kaynatılır, 1 bardak su
ile nişasta karıştırılır, kaynar suya ilave edilir karıştırılarak pişirilir.
Piştikten sonra bir tepsiye dökülerek üzerine kızdırılmış tereyağı gezdirilir.
Ceviz serpilerek servise sunulur. Sıcak olarak yenir.
Kalbura
Bastı
Malzemeler
:
1 Paket
margarin
Şerbet
için:
1 paket
vanilya
2 adet
yumurta
1.5 kg. toz
şeker
1 tutam
tuz
1 litre
su
2 kaşık
yoğurt
1/2 limon
suyu
1 su
bardağı ceviz
1 paket
kabartma tozu
Malzemelere
yetecek kadar un
Hazırlanışı: Unun ortası havuz yapılır.
Margarin, yumurta, tuz, yoğurt, vanilya ilave edilerek yoğrulur. Hamur kulak
memesi yumuşaklığına getirilir, hamur yumurta büyüklüğünde parçalara ayrılır,
her parçanın içerisine ceviz konularak kalbur üzerinde şekli verilir. Bir
tepsiye dizilerek orta ısıda fırında 30-35 dakika pişirilir. Piştikten sonra
üzerine soğuk şerbet dökülür. Servis yapılır.
Amasya'dan
El askısı yazma, yemeni, ev yapımı kuşburnu ezmesi, pirinç ve elma alınması
önerilir.
Amasya
Valiliği
http://www.amasya.gov.tr
Amasya
Müzesinin Mumyalar bölümünü ve Hitit Tanrı Heykelini (Teşup)
görmeden,
Yeşilırmak
Yalıboyu'nda Amasya Evlerini gezmeden,
Kral Kaya
Mezarlarını ziyaret etmeden,
II. Bayezid
Külliyesi, Bimarhaneyi gezmeden,
Borabay
gölünü görmeden,
Amasya
Misket elması yemeden,
...Dönmeyin
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder